Пытанні, звязаныя з прафілактыкай правапарушэнняў дзяцей, былі актуальнымі заўсёды і хвалююць сёння не толькі педагогаў, але і ўсю грамадскасць.
У апошнія гады мы назіраем значны рост падлеткавых правапарушэнняў, таму важнасць работы па іх прафілактыцы на сённяшні дзень стала ўжо відавочнай.
Актыўная прафілактычная прапаганда ў нашай установе праводзіцца рэгулярна і мэтанакіравана, так як адзінкавыя бессістэмныя мерапрыемствы не могуць сфарміраваць ўстойлівыя правільныя перакананні ў падлеткаў. Мерапрыемствы, якія праводзяцца, ілюструюцца спасылкамі на канкрэтныя факты з жыцця, прыклады з мастацкай і навукова-папулярнай літаратуры, мастацкіх фільмаў, са сродкаў масавай інфармацыі, таксама асвятляюцца юрыдычныя і прававыя аспекты навакольнага соцыума.
Каб зберагчы моладзь ад згубнага ўплыву, у нашай установе праводзяцца прафілактычныя заняткі, прафілактычныя дзесяціхвілінкі, сустрэчы з работнікамі праваахоўных органаў, камісіі па справах непаўналетніх Бераставіцкага райвыканкама, работнікамі РАНС. Сталі традыцыйнымі тыдні прафілактыкі шкодных звычак, прафілактыкі злачынстваў і правапарушэнняў, прафілактыкі ВІЧ/СНІД, прававы тыдзень, антынаркатычная акцыя “Місія – жыць!”, акцыя “Канікулы без правапарушэнняў”, адзіныя дні прафілактыкі правапарушэнняў, прафілактыкі суіцыдальных паводзін, барацьбы з наркотыкамі і г.д. Да прафілактычных тыдняў і акцый члены школьнага парламента выдаюць буклеты, відэаматэрыялы, інфармацыйныя лісткі маральна-прававога зместу.
З мэтай папярэджання правапарушэнняў і злачынстваў ва ўстанове створаны і функцыяніруе Савет па прафiлактыцы безнагляднасцi, злачынстваў і правапарушэнняў сярод непаўналетніх, пасяджэнні якога праводзяцца штомесяц у апошні чацвер.
Для прадухілення бадзяжніцтва і безнагляднасці вядзецца кантроль наведвальнасці заняткаў навучэнцамі. Прычыны пропускаў аналізуюцца на аператыўных нарадах і па выніках чвэрцяў. Факты нядобрасумленных адносін да вучобы (нядобрасумленных адносін да выканання хатніх заданняў) аналізуюцца на класных гадзінах, бацькоўскіх сходах і падчас індывідуальных гутарак з інспектарам ІСН.
Таксама з мэтай папярэджання злачынстваў і правапарушэнняў арганізавана дзяжурства настаўніцкай-бацькоўскага патруля ў мікрараёне ўстановы.
Для арганізацыі вольнага часу, развіцця творчых здольнасцей, прафарыентацыі, прафілактыкі дэвіянтных паводзін у 2016/2017 навучальным годзе для навучэнцаў ва ўстанове адукацыі адкрыта 10 аб’яднанняў па інтарэсах, 3 факультатывы выхаваўчага напрамку. Акрамя таго вучні наведваюць секцыю вольнай барацьбы ДЮСШ прафсаюзаў і аб’яднанні па інтарэсах на базе філіяла па культурна-дасугавай дзейнасці аг. Стары Дворац. Ва ўстанове створаны і дзейнічаюць атрад ЮІД, клуб юных выратавальнікаў-пажарных, валанцёрскі і цімураўскі атрады, антынапкатычны атрад. Такім чынам, ахоп вучняў арганізаванымі формамі занятасці складае 100%.
Шмат увагі надаецца працы па папярэджанні правапарушэнняў і злачынстваў, прававому выхаванню і класнымі кіраўнікамі. У планы ідэалагічнай і выхаваўчай работы класных калектываў ўнесены мерапрыемствы па прафілактыцы правапарушэнняў непаўналетніх. Гэта такія эфектыўныя формы работы, як дыскусія “Можна і нельга”, экспрэс-апытанне “Вольны час падлетка”, абмен думкамі “Тэрарызм – пагроза чалавецтву”, дыялог “Не пусціць залежнасць у сваё жыццё”, турнір знаўцаў “Пытанні задае жыццё”, адкрытая размова “Правілы, абавязковыя для ўсіх”, падарожжа “Мае права – мая свабода”, круглыя сталы “Навучыся сябе берагчы”, “Які выдатны гэты свет!”, ролевая гульня “Суд над Снежнай каралевай” і інш. Праведзяцца тэматычныя дыскатэкі “Я люблю Беларусь”, “Захавай сябе для жыцця”, “ Маладзёжны miks”.
Асаблівая роля ў стварэнні комплекснай асабіста-арыентаванай сістэмы выхавання навучэнцаў адводзіцца шостаму школьнаму дню. У суботу найбольш актыўна рэалізоўваецца рэспубліканская акцыя “Жыву ў Беларусі і тым ганаруся”, праводзяцца вечары і тэматычныя дыскатэкі; кожную другую суботу месяца арганізоўваецца Дзень здароўя; праводзяцца мерапрыемствы па фарміраванні здаровага ладу жыцця, патрыятычным і экалагічным выхаванні. Арганізавана работа спартыўнай залы, камп’ютэрнага класа, бібліятэкі.
У суботу працуе 5 аб’яднанняў па інтарэсах (“Звонкія галасы”, “Настольны тэніс”, “АФП”, “Інтэлектуальныя гульні”, “Умелыя рукі”), ахоп якімі ў шосты школьны дзень складае 51,9% навучэнцаў. Наведваючы заняткі па інтарэсах, вучні арганізавана праводзяць свой вольны час.
Выхаваўчая работа шостага школьнага дня будуецца згодна праекта “Палітра”. Праведзенае анкетаванне сярод вучняў школы і іх бацькоў паказала задаволенасць арганізацыяй работы ў шосты школьны дзень вучэбнага тыдня. 67,6% дзяцей падабаецца праводзіць час у суботу ў школе, 92,6% лічаць, што ў нашай школе створаны ўсе ўмовы для развіцця іх здольнасцяў. 72,5% бацькоў садзейнічаюць знаходжанню дзяцей у шосты дзень у школе.
Асаблівую ролю ў арганізацыі шостага школьнага дня іграе сацыяльная псіхолага-педагагічная служба. Сацыяльным педагогам школы Л.П.Мялешка праведзены такія мерапрыемствы, як гульня-трэнінг “Інтэрнэт-залежнасць і дзеці”, гадзіна разважанняў “Камп’ютар: вораг ці сябар?”, урок здароўя “Алкаголь – крок да злачынства”, размова-дыялог “У чым справа залежнасць?”, а таксама штомесячнае індывідуальнае кансультаванне, размовы пра шкоду цыгарэт, аб гульнявой залежнасці і іншыя.
Кожную чацвёртую суботу месяца класныя кіраўнікі маюць магчымасць прыцягнуць бацькоў да арганізацыі сумеснага сямейнага адпачынку, правесці вольны час разам з бацькамі, дзецьмі. Радуе тое, што амаль 30% бацькоў прымаюць удзел у мерапрыемствах, якія праводзяцца ў шосты школьны дзень.
Вялікая ўвага надаецца ў установе выкананню патрабаванняў Дэкрэта Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь № 18 ад 24.11.2006 г. “Аб дадатковых мерах па дзяржаўнай абароне дзяцей у неблаганадзейных сем’ях”. Для прафілактыкі сямейнага недабрабыту, сацыяльнага сіроцтва, правапарушэнняў і злачынстваў сярод непаўналетніх наладжана міжведамаснае ўзаемадзеянне з аграфірмай «Стары Дворац», ІСН, Старадварэцкім ФАПам, праваахоўнымі органамі.
Работа па прававым выхаванні, фарміраванні культуры паводзін дзяцей і падлеткаў ажыццяўляецца ў цесным узаемадзеянні з бацькамі. Менавіта сям’я па праве лічыцца галоўным фактарам і умовай развіцця і выхавання дзіцяці. Эфектыўнасць працы з бацькамі шмат у чым залежыць ад таго, як будуецца працэс супрацоўніцтва. Прынцыпамі педагогаў у рабоце з сям’ёй з’яўляюцца партнёрства, павага і прыярытэт інтарэсаў дзіцяці. Разам з правядзеннем традыцыйных бацькоўскіх сходаў выкарыстоўваюцца і больш прадуктыўныя формы работы з бацькамі: сустрэчы, круглыя сталы, адкрытыя ўрокі і пазакласныя мерапрыемствы, дні творчасці дзяцей і бацькоў, сумесныя спартыўныя мерапрыемствы, конкурсы. Гэта і акцыя “Сям’я без гвалту”, рэйды “Падлетак”, наведванне сем’яў, прафілактычная праца з сем’ямі і іншае. Узаемадзеянне з бацькоўскай грамадскасцю будуецца дыферэнцыравана з улікам выяўленых праблем. Для бацькоў выпускаюцца лістоўкі, буклеты, памяткі інфармацыйна-асветніцкага характару. Працуюць 2 інфармацыйных стэнды: «Для вас, бацькі», «Прававы веснік».
Адным з напрамкаў выхаваўчай работы, які дапамагае прафілактыцы асацыяльных паводзін, з’яўляецца працоўнае выхаванне навучэнцаў і прафарыентацыя. Асноўныя напрамкі пазаўрочнай працоўнай дзейнасці – гэта самаабслугоўванне, праца для школы, ахова прыроды, работа па добраўпарадкаванню, збор другаснай сыравіны і г.д.
У заключэнне варта яшчэ раз падкрэсліць, што любая работа па прафілактыцы патрабуе пастаяннага ўздзеяння на прадстаўленні, перакананні навучэнцаў у адносінах да пэўных жыццёвых каштоўнасцяў, таму прафілактычнае ўздзеянне павінна ажыццяўляцца на ўсім працягу адукацыйнага працэсу.
Святлана Пашко, намеснік дырэктара па асноўнай дзейнасці дзяржаўнай установы адукацыі “Старадварэцкі навучальна-педагагічны комплекс яслі-сад-базавая школа”
